Puntentelling

Puntenschaak[1], toelichting, telling en regels

Puntenschaak is in principe het officiële schaakspel[2] zoals dat is vastgelegd in het internationale FIDE-reglement.
Zie FIDE regels schaakspel
Artikel 1.2 (..): De speler wiens koning is mat gezet, heeft de partij verloren. (..)

‘Puntenschaak’ kent daarenboven, als extra optie dus, de winst toe aan degene die een afgesproken aantal punten heeft bereikt of dat aantal (het verst) heeft overschreden. Deze extra optie maakt het schaakonderwijs veel eenvoudiger en aantrekkelijker. Het veel laagdrempeliger ‘Puntenschaak’ maakt namelijk dat de ingewikkelde en frustrerende matvoering niet meer alléénzaligmakend is zoals ook in de bokssport Knock-Out niet meer alléénzaligmakend is.

Wel is het zo: Hoe hoger het afgesproken aantal punten[3], hoe waarschijnlijker de matvoering. Daardoor ontstaat spelenderwijs een natuurlijke overgang van Puntenschaken naar ‘Matschaken’. 

“Schaak” zeggen hoeft ook niet en de Koning mag geslagen worden![4] De onderstaande puntenwaardering is internationaal geaccepteerd als globale richtlijn. 
Het idee voor ‘Puntenschaak’ is voortgekomen uit de praktijkervaring dat de winnaar van een partij in de eindstand in 95% van de gevallen inderdaad ook een puntenvoorsprong blijkt te hebben. Het “ook kunnen winnen op punten” is ontleend aan de bokssport: vergelijkbaar met MAT was ooit Knock-Out de enige winnende optie. 

Toelichting telling/regels ‘Puntenschaak’

De winnende score wordt bereikt door het optellen van de waardepunten van het geslagen materiaal. 

De tegenstander mag altijd terugslaan[5]. Een afruilcyclus (slagenwisseling) mag daarom worden afgemaakt, ook als het afgesproken puntenaantal (een finish) is bereikt of overschreden. De partij kan daardoor dus alsnog remise worden of de winst kan zelfs naar de andere partij gaan vanwege dat terugslaan.

De waarde van de stukken is :

De Pion die de overkant bereikt promoveert tot Dame (of Paard). 

Deze nieuwe Dame beweegt zich op dezelfde manier over het bord als de oorspronkelijke Dame. 

De nieuwe Dame (of het Paard) behoudt echter haar oude pionwaarde van slechts één punt[6]. 

De ‘nieuwe’ Dame moet zich daarom op het bord duidelijk onderscheiden van de oorspronkelijke Dame. Bijvoorbeeld door een kleiner formaat of door een Toren, maar dan op de kop.

[1] © mr. A.J. Wolt, Nieuwkoop (NL) 2015, 2016.

[2] Bestaande leerboeken behouden daardoor hun waarde. 

[3] De puntentelling kan op allerlei manieren worden bijgehouden. Zeer praktisch is het gebruik van een scoreformulier. Het aanzien van een racebaan met finish of ‘put’ werkt adrenalineverhogend. Zie voorbeelden bij www.Puntenschaak.nl.

[4] Om didactische redenen: verhoogt de spanning en dwingt tot een hoge mate van oplettendheid.

[5] De belangrijke regel van het terugslaan voorkomt dat degene die tegen het naderen van de finish een afruil begint door een gedekt stuk te slaan zou winnen dankzij deze zeer tijdelijke, oneigenlijke puntenvoorsprong. Bijvoorbeeld door met een Dame een gedekte Toren te slaan waardoor de partij zou zijn afgelopen.

[6] Een gepromoveerde Dame (Paard) wordt vaak al snel geslagen. Dat zou ten onrechte 9 punten opleveren.

Puntenschaak voorbeeldpartij

Wie heeft het eerst de finish – veld nr. 15 - bereikt of overschreden (waarna overigens de tegenpartij nog mag terugslaan!)

(1546897) Klain,Petar - Stojanov,Tihomir [E85] Sofia Hemus op 49th Sofia (6), 30.08.2009

1.c4 Pf6 2.Pc3 g6 3.d4 d6 4.e4 Lg7 5.f3 0–0 6.Le3 e5 7.Pge2 Pc6 8.d5 Pe7 9.Dd2 Pe8 10.Lh6 f5 11.Lxg7 Kxg7 12.0–0–0 Ld7 13.h4 f4 14.Kb1 a6 15.Pc1 Tb8 16.Df2 Pf6 17.P1e2 b5 18.cxb5 axb5 19.Td2 b4 20.Pd1 c5 21.dxc6 Lxc6 22.g3 Pxe4 23.fxe4 Lxe4+ 24.Ka1 fxg3 25.Dxg3 Lxh1 26.h5 Txf1 27.Dh3 Df8 28.hxg6 hxg6 29.Pg3 Dc8 30.Ph5+ Kh8 0–1

Wit geeft op. (Bij Puntenschaak zou zwart gewonnen hebben met zet 26. Wit kan namelijk niet terugslaan om gelijk te komen of alsnog te winnen!).

• Vorige
• Volgende