Waarom puntenschaak ? (vervolg)
Achtergrond ‘Puntenschaak’
Het concept van de speelleermethode volgens ‘Puntenschaak’ doet denken aan straatvoetbal en de bokssport, waarover straks meer.
Puntenschaak maakt het lesgeven aantrekkelijker het huidige schaakonderwijs en daardoor toegankelijker voor een breed publiek.
Bekende schaaklesmethodes zijn vaak technische hoogstandjes, maar een veelgehoorde klacht is dat ze de leerlingen niet aanspreken en dat het veel te lang duurt voordat beginners met rode oortjes achter het schaakbord zitten. Uitkijkend naar de volgende les om trucjes te leren.
Citaat uit het KNSB-rapport1: ‘De toekomst van het schaken’: “Gebleken is dat kinderen onvoldoende worden geboeid door lessen die hoofdzakelijk schaaktechnisch zijn”.
En een citaat uit een schrijven van Poulien Knipscheer2 d.d. 21 juni 2013 aan een innovatiegerichte vergadering van de KNSB:
De ervaring leert echter dat zeer jonge kinderen een ‘normale’ partij niet gemakkelijk tot een ‘normaal’ einde kunnen brengen. Didactische principes ondersteunen deze ervaring. Het ruimtelijk aspect van ‘mat’ is voor deze beginnende schakers nog (te) moeilijk te overzien. We zullen dus in de eerste maanden één of meerdere alternatieven moeten verzinnen.
Puntenschaak zou wel eens zo’n alternatief kunnen zijn
Toelichting
De opening en het middenspel zijn voor beginners het spannends: het slaan van stukken en het toepassen van ‘Tips & Trucs’, met name het vorkje, de penning, het aftrekschaak en ‘drie op een rij’. Kortom: , het verkrijgen van materieel overwicht.
Ja, maar dan..
Ja, dan dient het zwaar bevochten materiële overwicht te worden verzilverd met een matvoering…
Een klein drama is: zelfs met 3 Dames lukt het nog niet om de partij tot een goed einde te brengen.
Enquête onder ‘afhakers’ leert dat de matvoering, na een spannende opening en middenspel, in feite spelbreker is. : (“Of ik kan schaken? Nou ja, eh, ik ken de regels, maar van echt schaken is het helaas nooit gekomen…”).
De praktijk leert dat degene die een schaakpartij heeft gewonnen in verreweg de meeste gevallen een eindstelling heeft bereikt met enig materieel overwicht.
Zoals tienvoudig wereldkampioen Karpov al opmerkte (en daarvoor ook al de Nederlandse oud-wereldkampioen - 1935 - dr. Max Euwe)
Anatoly Karpov : Matt kommt freilich so gut wie nie zur Ausführung denn gewöhnlich gibt ein Spieler auf (..) weil der Gegner so viel Material mehr hat daß der Rest des Spieles “Sache der Technik” ist. [“Karpov Schachschule pag. 11.]
Puntenschaak en het straatvoetbal van Messi en Cruijff
Het schaakspel heeft in de opening en in het middenspel met al zijn Tips & Trucs en aanval en verdediging alle ingrediënten in zich die het schaakspel zo spannend, boeiend en leerzaam maken.
Straatvoetbal: een minimum aan regels maar een maximum aan enthousiasme! De kraamkamer voor toekomstige toppers in de voetbalwereld! Zoals bij het straatvoetbal de goal bestaat uit een paar zakdoeken, stenen, of kokosnoten en er geen sprake is van buitenspel, corner of een keeper (of tactiek!), zo is er bij de eerste lessen van Puntenschaak geen sprake van rokade, en passant-slaan en zeker niet van de verplichting om schaak op te heffen of een verbod om de Koning te slaan. Toch is deze versimpeling nog onvoldoende voor een doorbraak, want hèt grote struikelblok is en blijft altijd nog de matvoering.
Zie voetbal: zou voetbal die grote vlucht hebben genomen als de goal zou bestaan uit een emmer op drie meter hoogte?
Is de bokssport nog denkbaar zonder de mogelijkheid om, behalve op Knock-Out, ook te kunnen winnen op punten?
En zoals straatvoetbal grote namen als Cruijff en Messi heeft voortgebracht, zo zal Puntenschaak ook nog eens grote namen kunnen voortbrengen.