Notatie

  • Het schaakbord heeft 64 velden.
  • Alle velden hebben een eigen naam.
  • Het zwarte veld linksonder heet a1.
  • De rij naar rechts toont de letters, de kolom naar boven de cijfers.

Voorbeeld: in de beginstand staat de witte Dame op d1, de zwarte Dame op d8.

De schaakstukken schrijf je als T, P, L, D of K. De pion moet het doen zonder letter.

Lange en korte notatie

We kennen de “korte” en de “lange” notatie.
Bij de lange notatie worden twee velden genoemd: het veld van vertrek en het veld van aankomst.
De korte notatie noemt in principe alleen maar het veld van aankomst.

Dus: Lange notatie: Pg1-f3. Korte notatie: Pf3.

Soms is het mogelijk dat het veld van aankomst kan worden bereikt door twee stukken met dezelfde naam. Dan kan de korte notatie leiden tot misverstanden. In dat geval wordt ook het veld of cijfer van vertrek genoemd. Voorbeeld: op de onderste rij (a-h) staan alleen de twee torens. Als dan één van de twee torens over die rij wordt verplaatst moet je ook het vertrekveld noemen. Bijvoorbeeld Taé1. (Tip: handig om e altijd te schrijven als é om verwarring met de c te voorkomen.) Het veld van vertrek van de pion hoeft niet te worden vermeld behalve als verwarring kan ontstaan doordat er als vertrekveld twee mogelijkheden zijn.

“Slaan” noteer je als X of als een aansluitende dubbele punt: dus Pxf3 of Pf3:

De lange rokade: 0-0-0. De korte rokade 0-0.

De zet die schaak tot gevolg heeft krijgt een kruisje mee. Dus: Het Paard zet schaak > als Pf3+.

Het paard zet mat > als Pf3±. (Gesteld dus dat het Paard bijvoorbeeld op veld f3 geplaatst wordt.)

En passant slaan noteer je als e.p. na de notatie van de zet. Dus b6: e.p.

Als een pion de overkant heeft bereikt en daardoor promoveert: de letter van het gekozen stuk wordt vermeld. Bijvoorbeeld: é8D.

Als voorbeeld van de korte notatie een wereldberoemde partij van Napoleon tegen generaal Bertrand: St. Helena 1818.

 Napoleon  Bertrand     
1 Pf3 Pc6  
2 é4 é5  
3 d4 Pxd4  (Pd4: mag ook)
4 Pxd4 éxd4   (d4: mag ook, net als éd4:)
5 Lc4 Lc5  
6 c3 Dé7  
7 0-0 Dé5  
8 f4 dxc3+ (aftrekschaak door zwart!)
9 Kh1 cxb2  
10 Lxf7+ Kd8  
11 fxé5 bxa1D (de zwarte pion promoveert dus tot Dame)
12 Lxg8 Lé7  
13 Db3 a5  
14 Tf8 Lxf8  
15 Lg5+ Lé7  
16 Lxé7+ Kxé7  
17 Df7+ Kd8  
18 Df8± 1-0  Generaal Bertrand staat dus MAT.

NB. Het X-teken kun je dus ook vervangen door een dubbele punt achter de zet.

Hieronder de eindstelling van deze wonderlijke partij.

eindstand napoleon

Wij gebruiken cookies op onze web site. Sommigen zijn essentieel voor het correct functioneren van de site, terwijl anderen ons helpen om de site en gebruikerservaring te verbeteren (tracking cookies). U kan zelf kiezen of u deze cookies wil toestaan of niet. Let op dat als u onze cookies weigert mogelijk niet alle functies van de site beschikbaar zijn.